Antigone in New York von Janusz Glowacki, Teatr Ludowy aus Krakau in Wien
dietheater Künstlerhaus, 25. Nov. Premiere 1., Karlsplatz Künstlerhaus 5
Inszenierung: PIOTR SZALSZA
Bühnenbild: ELZBIETA KRYWSZA
mit
MARTA KLUBOWICZ
GABRIEL ABRATOWICZ
PIOTR KUBA KUBOWICZ
ANDREAS KOSEK
Österreichische Erstaufführung in deutscher Sprache (Alissa Walser) mit Teilnahme von polnischen und österreichischen Schauspieler.
Eine Koproduktion von Teatr Ludowy – Krakau und dietheater Wien und Wiener-Krakauer Kultur-Gesellschaft.
Der berühmte Theaterwissenschaftler Jan Kott schrieb über Antigone in New York, dass das Stück zu den drei wichtigsten polnischen Dramen der letzten Jahrzehnte gehöre und Glowacki auf eine Stufe gestellt werden müsse mit den größten, zeitgenössischen Dramatikern Slawomir Mrozek und Tadeusz Rózewicz. Janusz Glowacki lebt in New York, obwohl er in den neunziger Jahren häufig in Warschau zu Gast ist.
Jan Kott zaliczył tę sztukę do najwybitniejszych – obok „Emigrantów” Mrożka i „Do piachu” Różewicza – dramatów polskich ostatnich lat. „Bohaterami są nowojorscy bezdomni: Portorykanka Anita, Polak Pchełka i Sasza – rosyjski Żyd. Jest także Policjant w roli Chóru i Strażnika zarazem. Głowacki potrafi mówić o dramacie ludzi skazanych na samotność, o potrzebie i beznadziejności nadziei, używając chwytów nie tylko komedii, ale nawet burleski i farsy.(…)
Od stuleci, a zwłaszcza czasów Ibsena, antyczne mity przenoszono w coraz niższe obszary społeczne. Tym razem nie można zejść już niżej. Z dawnej tragedii, która już dawno przestała być tragedią i wdzięczy się do publiczności, oprócz niepewnych trzech jedności pozostała tylko ludzka samotność i potrzeba współkochania.” (Andrzej Wanat)
“Homelessness, Glowacki seems to be saying, is more than just the lack of a roof. It’s a condition of the soul.” -Clive Barnes, The New York Post
Österreichische Erstaufführung in deutscher Sprache (Alissa Walser) mit Teilnahme von polnischen und österreichischen Schauspieler.
New York. Eine Winternacht im Thompkins Square Park.
Ostemigranten – der russische Jude Sascha und der Pole Floh, die sich nur als Penner in dieser Weltstadt durchschlagen können, haben sich dort eingerichtet. Während Sascha und Floh die Kälte im Park überleben, erfriert wenige Meter entfernt John, der Freund der Puertoricanerin Anita. John soll wie alle namenlosen Landstreicher vor den Toren der Stadt verscharrt werden. Um John wenigsten nach dem Tod einen Rest an Würde zu lassen, stehlen Anita Floh und Sascha seinen Leichnam und begraben ihn heimlich im Park. Doch der Diebstahl der Leiche hat Folgen …
deutschsprachige PREMIERE in Bonn – November 1995
Führende Veranstalter und Sponsoren: Vienna Acts Verein, Teatr Ludowy – Krakau, dietheater Wien, Wiener-Krakauer-Kultur-Gesellschaft, Kultur und Kunst Ministerium–Warschau, Österreichisches Generalkonsulat Krakau, Polnisches Institut in Wien, Kulturamt der Stadt Wien, Kulturamt der Stadt Krakau
Janusz Głowacki „Antygona w Nowym Jorku”
Reżyseria: Piotr Szalsza
Scenografia i kostiumy: Elżbieta Krywsza
Występują w wersji niemieckiej:
Marta Klubowicz
Piotr Kuba Kubowicz
Gabriel Abratowicz
Andreas Kossek
Teatr Ludowy w Krakowie we współpracy z dietheater Künstlerhaus w Wiedniu oraz wiedeńskimi stowarzyszeniami: Vienna Acts Verein i Wiener-Krakauer-Kultur-Gesellschaft, podjął się produkcji spektaklu według sztuki Janusza Głowackiego „Antygona w Nowym Jorku”.
Projekt powstał w związku z jubileuszem 40 lecia pracy artystycznej, 20 lecia pracy twórczej w Austrii połączonych z 60 urodzinami polskiego reżysera, scenarzysty i pisarza Piotra Szalszy. Z okazji tego jubileuszu Piotr Szalsza wyreżyseruje spektakl na który złoży się współpraca twórców polskich i austriackich. Sztuka jednego z najbardziej znanych na świecie polskich współczesnych dramatopisarzy – Janusza Głowackiego „Antygona w Nowym Jorku” zostanie wystawiona we współpracy Teatru Ludowego w Krakowie i dietheater Künstlerhaus w Wiedniu. W każdym z teatrów Piotr Szalsza wyreżyseruje spektakl w międzynarodowej obsadzie w dwóch wersjach językowych – w Polsce po polsku, w Austrii po niemiecku.
Tragikomedia ANTYGONA W NOWYM JORKU, została napisana na zamówienie waszyngtońskiego teatru Arena Stage. Następnie została wystawiona w Pradze, Petersburgu, Bonn, Yale Repertory, Atlancie, Nowym Jorku, (Vineyard Theatre), Mexico City, Chorwacji, Litwie, Estonii, i Paryżu (gdzie otrzymała nagrodę ‘Le Baladin’ i nagrodę studentów Sorbonny dla najlepszej sztuki roku w Paryżu Sztuka została przetłumaczoną na ponad 20. języków i uznana przez tygodnik Time, podobnie jak “Polowania na karaluchy” za jedna z dziesięciu najlepszych sztuk roku. A światowej sławy szekspirolog Jan Kott uznał ją za jedna z trzech najlepszych sztuk napisanych w Polsce po wojnie. To historia z życia bezdomnych emigrantów -Polaku, Rosjaninie i Portorykance koczujących w jednym z nowojorskich parków. Współczesna Antygona, Portorykanka Anita, powtarza gest swojej poprzedniczki, zaś siłą tego utworu jest to, że pisarzowi udało się stworzyć przypowieść o znaczeniu uniwersalnym – czytelną i zrozumiałą wszędzie, gdzie jest wystawiana.
Polska premiera spektaklu odbyla się 29 października 2004 r w Teatrze Ludowym na specjalnie przygotowanej do tego projektu Scenie STOLARNIA (Os. Teatralne 23)
Austriacka premiera spektaklu odbyla się 25 listopada 2004 w dietheater Künstlerhaus (Karlsplatz 5, Wiedeń)
Sponsorzy: Austriacki Konsulat Generalny w Krakowie, Instytut Polski w Wiedniu, Ministerstwo Kultury w Warszawie, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Krakowie oraz Kulturamt der Stadt Wien
ANTIGONA W NOWYM JORKU, to taka komedia o rozpaczy. Bezdomni w tej sztuce są tacy jak my wszyscy. A gdybyśmy jeszcze tak znaleźli się na dzień albo na rok na ulicy….J. Głowacki. Postacie występujące w dramacie są niezwykle barwne i wyraźnie zarysowane. Sasza grany przez Piotra Kubowicza wydaje się być pogodzony z losem, jest spokojny i zrezygnowany. Z osobą Rosjanina kontrastuje postać Pchełki. To typowy Polak-cwaniaczek, którego wszędzie pełno, intrygant, mitoman i kłamca. W tę rolę przekonująco wcielił się Gabriel Abratowicz. Tytułowa Antygona w wykonaniu Marty Klubowicz to postać tragiczna. Jej samotność, zagubienie, potrzeba miłości i wsparcia jest poruszająca. W dramacie J. Głowackiego kilka razy pojawia się osoba narratora. Jest nim policjant patrolujący ulice Nowego Jorku, który opowiada o swoich doświadczeniach z bezdomnymi. W tej roli doskonale wypadł Andreas Kosek.
Antygona w Nowym Jorku to sztuka dotykająca życia, ciągle aktualna w dobie, gdy wielu ludzi marzy o emigracji i wędruje w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi, raju gdzie będą szczęśliwi. Janusz Głowacki, który po wprowadzeniu stanu wojennego osiadł w Nowym Jorku, poznał życie emigranta od podszewki. Też groziło mi, że trafię na ulicę, bez mieszkania i pieniędzy – wspomina. My, Polacy mieszkający w Austrii znamy to życie również. I dlatego słowa, które padają na koniec spektaklu w końcu tego roku na każdych trzystu nowojorczyków przypadać będzie jeden bezdomny. To by znaczyło, że dzisiaj w teatrze jest co najmniej jedna osoba, która niedługo znajdzie się na ulicy nie wywołują u nas rozbawienia, ale uczucie niepokoju. Nic nie jest nam dane na zawsze.
Spektakl „Antygona w Nowym Jorku“ to kolejne udane przedsięwzięcie zorganizowane przy udziale Wiener-Krakauer Kulturgesellschaft.
Bożena Piontek-Dobosz IPOLEN
